कहाँ छिन् काइँली तामाङ ? प्रहरीले खोजेको २० वर्ष भयो !

रमेश धमला
१३ माघ, काठमाडौं । धेरै वर्षअघिदेखि नेपाल प्रहरीको लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोसँग काइँली तामाङको एउटा पासपोर्ट साइजको तस्वीर छ । त्यही तस्वीरका आधारमा काइँली भनिने गोपी तामाङलाई पक्राउ गर्न प्रहरीले जाल फिँजाएर बसेको करिब २० वर्ष हुन लाग्यो, तर उनी अझैसम्म पक्राउ परेकी छैनन् ।

प्रहरीको दाबीअनुसार काइँली तामाङ एउटी यस्ती नेपाली पात्र हुन्, जसले करिब २० वर्षदेखि पाकिस्तानमा बसेर लागूऔषधको र्‍याकेट चलाइरहेकी छिन् ।

काइँली नाइजेरियाबाट कसरी पाकिस्तान पुगिन् भन्ने प्रहरीले स्पष्ट पार्न सकेको छैन । तर, पक्राउ गरिएका व्यक्तिहरुले काइँली पाकिस्तानमा रहेको बताउने गरेका छन् ।

धाङङिदेखि नाइजेरियासम्म

धादिङ घर भएकी काइँली करिब ०५२ सालतिर काठमाडौं आएको प्रहरीको अनुमान छ । लेखपढ खासै नभएकी काइँली ठमेलको बाटोमा हस्तकलाका समानहरु बेच्ने गर्थिन् । त्यही क्रममा उनको ‘मुसा’ नाम गरेको नाइजेरियन नागरिकसँग भेट भयो र उसैसँग विवाह गरेर काइँली पनि नाइजेरिया पुगिन् ।

मुसा नेपालको बाटोबाट लागूऔषध सेतो हेरोइनको कारोवार गर्ने गिरोहमा आवद्ध थिए । उनैले सामान्य परिवारकी काइँलीलाई पनि सुरुमा पैसाका लागि ठमेलमै लागूऔषध विक्री गर्ने एजेन्ट बनाए । तर, पछि काइँली मुसासँगै नाइजेरिया पुगिन् र उतैबाट लागूऔषधको धन्दा सुरु गरिन् ।

यसरी खुल्यो काइँलीको धन्दा

नेपाल प्रहरीको लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोले ०५८ सालतिर सेतो हेरोइनसहित नुवाकोटका याङ लामा नाम गरेको व्यक्तिलाई पक्राउ गर्‍यो । उनैले काइँली तामाङको नाम प्रहरीलाई दिए ।

सेतो हेरोइनसहित पक्राउ परेका अन्यले पनि सेतो हेरोइन काइँली मार्फत नै आउने गरेको बताउन थालेपछि प्रहरीले काइँलीको खोजी सुरु गर्न थाल्यो । तर, प्रहरीले खोजी सुरु गर्दा काइँली पाकिस्तान पुगेकी थिइन् ।

पाकिस्तानमा बसेर गाउँका महिला तथा युवाहरुलाई सम्पर्कमा ल्याउने र सेतो हेरोइन ओसार-पोसार गर्न लगाउने धन्दा सुरु गरेकी काइँलीलाई पक्राउ गर्न प्रहरीले पटक-पटक प्रयास गर्दा पनि सकिरहेको छैन ।

काइँलीले कतिपय नेपालीहरुलाई सिधै पाकिस्तान बोलाउने र सेतो हेरोइन बोकाएर नेपाल पठाउने गरेको प्रहरीको दाबी छ । कतिपयलाई भने श्रीलंका र थाइल्याण्ड हुँदै पाकिस्तानसम्म बोलाउने र सेतो हेरोइन बोकाएर पठाउने गरेको प्रहरीको दाबी छ ।

काइँलीको नेटवर्क

प्रहरीका अनुसार सेतो हेरोइन आफगानिस्तानबाट पाकिस्तान पुग्ने गरेको छ । नेपालबाट भारत र अन्य तेस्रो मुलुकसम्म लैजाने धन्दामा नेपालीलाई प्रयोग गरिरहेकी छिन् काइँलीले । काइँली तामाङको खोजी सुरु गरेपछि सेतो हेरोइनसहित पक्राउ परेका अधिकांश व्यक्तिहरु उनकै सदस्य भएको खुलेको छ ।

काइँलीसँग नेटवर्क जोडिएका ०५८ सालयता १२ जनाभन्दा बढी व्यक्ति सेतो हेरोइनसहित पक्राउ परिसकेका छन् ।
काइँलीले सेतो हेरोइनको भरिया बनाएका नुवाकोटका शेरबहादुर तामाङ, कञ्चनपुरकी शर्मिला तामाङ, धादिङका कुलबहादुर तामाङ, सुपारोङ तामाङ, पुरन गुरुङ, चुनबहादुर घले र टेकबहादुर तामाङ अहिलेसम्म पक्राउ परिसकेका छन् ।

काइँलीको निकट रहेर काम गरेका याङ लामा जेलबाट छुटेर पनि भारत पुगेर धन्दा चलाइरहेको लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोले सूचना पाएको छ ।

काइँली ०६८ सालमा एकपटक नेपाल आएको सूचना ब्युरोले पाएको थियो । तर, माछापोखरीस्थित छोराछोरी बस्ने घरमा प्रहरीले छापा मार्दा उनी फरार भैसकेकी थिइन् । त्यतिबेला प्रहरीले उनका छोरा नरेश तामाङलाई पक्राउ गरेको थियो ।

प्रहरीले काइँलीसँग नेटवर्क जोडिएका अधिकांश व्यक्तिलाई पक्राउ गरेसँगै पछिल्लो डेढ वर्षदेखि नेपालमा सेतो हेरोइन कारोबारी भेटिएका छैनन् । यसले नेपालमा सेतो हेरोइनको कारोवार गर्ने मुख्य गिरोह काइँली नै भएको पुष्टि हुने लागूऔषध ब्युरोका प्रहरी अधिकृतको दाबी छ ।

लागूऔषध तस्करीमा महिलाको प्रयोग मरिना विन्त

सेतो हेरोइनको धन्दा चलाउने काइँलीलाई जालमा पार्न नसके पनि लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोले केही महिलाहरुलाई पक्राउ गरेको छ, जो विश्वकै सबैभन्दा महंगो लागूऔषध बोकेर नेपालको बाटो आएका थिए ।

गत मार्च २८ तारिखमा मलेसियन महिला मरिना विन्त जमालुद्धिन त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलबाट नेपाल प्रवेश गरिन् । केही दिनको नेपाल बसाइपछि त्रिभुवन विमानस्थलबाटै इटालीको रोम जाने क्रममा लागूऔषधसहित पक्राउ परिन् । उनको झोलामा ११ किलो विश्वकै महंगोमध्येको लागूऔषध कोकिन थियो ।

मरिनाभन्दा अगाडि अर्थात ४ वर्ष पहिले नै एक थाई महिला पनि एक किलो कोकिनसहित पक्राउ परेकी थिइन् ।
लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोको तथ्यांकअनुसार पछिल्लो चार वर्षमा मात्रै ७ सय ४१ जना नेपाली र १५ जना विदेशी महिलाहरु लागुऔषध कारोवारको अभियोगमा पक्राउ परिसकेका छन् ।

प्रहरी भन्छ -अब विमानस्थलबाट लागूऔषध बोक्न सजिलो छैन

नेपाली देखि अन्तराष्ट्रिय माफियासम्मले लागूऔषध तस्करीका लागि त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलको प्रयोग गर्न थालेपछि लागूऔषध नियन्त्रण ब्युरोले आफ्नो सक्रियता बढाएको छ । अहिले विमानस्थलमा लागूऔषध जाँच गर्ने उपकरणसहित ब्युरोको टोली सक्रिय छ ।

ब्युरोका एसएसपी गणेश केसी भन्छन्- ‘ब्युरोकै सक्रियताले विमानस्थलबाट लागूऔषध बाहिरिन सकिरहेको छैन । कतिपय विमानबाट आउने यात्रुहरु प्रहरीको विषेश निगरानीमा पर्ने गरेका छन् भने लागूऔषधको सानो-सानो परिमाण पनि फुत्किन सकेको छैन ।

केही माफियाहरुले महिलाको प्रयोग गरेर कोकिन, सेतो हेरोइन जस्ता लागूऔषध तस्करीका लागि नेपालको रुट प्रयोग गर्ने प्रयास गरे पनि उनीहरु असफल भएको एसएसपी केसीको तर्क छ ।

अहिलेसम्म नेपालबाट बाहिरिने क्रममा मात्रै लागूऔषध बोक्नेहरु पक्राउ परेका छन् । पाँच किलो सेतो हेरोइनसहित पाँचजना पाकिस्तानी पक्राउ परेको घटना होस या ११ किलो र १ किलो कोकिनसहित पक्राउ परेका विदेशीहरु नै किन नहुन्, सबै विमानस्थलमा फर्किने क्रममा प्रहरीको फन्दामा परेका हुन् ।

तर, सुरक्षा जाँचमा ‘लुपहोल’

विदेशबाट नेपाल प्रवेश गर्नेहरुको लगेज तथा अन्य सामान जाँच गर्ने अधिकार प्रहरीलाई नहुँदा सहजै लागूऔषध नेपाल प्रवेश गर्ने गरेको ब्युरोका एक अधिकृतले बताए ।

विदेशबाट नेपाल आउँदा चेक गर्ने अधिकार प्रहरीलाई नहुँदा यदि कसैले हवाइ मार्गबाट लागूऔषध ल्यायो भने स्थलमार्गबाट सहजै भारत पुग्न सक्ने प्रहरीको गुनासो छ । यदि विमानस्थलमा आउने-जाने सबैलाई सुरक्षा चेकजाँचभित्र राख्न सके हरेक तस्करी नियन्त्रण गर्न सकिने प्रहरीको भनाइ छ ।

तस्करहरुले नेपालमा उत्पादन हुने चरेस युरोप अमेरिकालगायतका देश पुर्‍याउने गरेका छन् भने विदेशमा उत्पादित सेतो हेरोइन तथा कोकिन जस्तो लागूऔषध तस्करीका लागि नेपाललाई रुट बनाउने गरेका छन् ।